محسن سراجی / مدیر خلاقیت و آینده پژوه
اکوسیستمهای نوآوری اجتماعی، چارچوبهایی هستند که با تلفیق فناوری، مشارکت اجتماعی و سیاستهای حاکمیتی به حل مسائل کلان شهری و بهبود کیفیت زندگی افراد میپردازند. بارسلونا به عنوان یکی از موفقترین شهرهای نوآوری اجتماعی در جهان، از این مدل بهرهبرداری کرده و به عنوان پیشگام در توسعه اکوسیستمهای نوآوری شناخته میشود.
این شهر با رویکردهای نوین، ظرفیتهای ملی و بینالمللی خود را در راستای نوآوریهای اجتماعی و اقتصادی تقویت کرده است. بارسلونا بهویژه از طریق پروژههای شهری تحولآفرین، همچون طرح "سوپر بلاکس" (Superblocks)، به موفقیتهای بزرگی دست یافته است. این پروژه در قالب زونهای ویژه طراحی شده است که ترافیک خودروها را به حداقل میرساند و خیابانهای جدیدی را به پیادهروها و فضاهای سبز اختصاص میدهد. علاوه بر بهبود کیفیت هوا و کاهش آلودگی، این پروژه موجب ایجاد تعاملات اجتماعی بیشتر، بهبود سلامت عمومی و کاهش تصادفات شده است.
بارسلونا به عنوان قطب نوآوری اجتماعی، با ایجاد شبکههای همکاری میان بخشهای عمومی، خصوصی و جامعه مدنی، به یک هاب جهانی در این حوزه تبدیل شده است. این شهر به طور مستمر در توسعه فناوریهای هوشمند و پروژههای مشارکتی اجتماعی فعال بوده و توانسته با ایجاد زیرساختهای مناسب برای نوآوری اجتماعی، گردشگری نوآوری و توسعه چابک استارتاپها، نقش کلیدی در ارتقای اقتصاد دیجیتال ایفا کند.
پروژه "سوپر بلاکس" یکی از مثالهای عینی این اکوسیستم توزیع یافته است که در کنار اثرات زیستمحیطی مثبت، به توسعه پایدار شهری و ایجاد فرهنگ نوآوری کمک کرده است. این پروژه همچنین به عنوان الگوی موفقی برای دیگر شهرهای جهان مطرح است که با الهام از آن میتوانند به بهبود زیستپذیری و توسعه جوامع خود بپردازند.
بارسلونا از طریق این استراتژیها توانسته سطح آمادگی فناوری خود را افزایش داده و با جذب استعدادهای نوآور و ایجاد کسبوکارهای استراتژیک، به یک هاب جهانی در حوزه نوآوری اجتماعی و اقتصاد دیجیتال تبدیل شود.
تأثیرات پروژه "سوپر بلاکس" فراتر از کاهش ترافیک و بهبود محیط زیست بوده است. این طرح بهبود قابل توجهی در سلامت جسمی و روانی شهروندان ایجاد کرده، زیرا فضاهای عمومی بیشتری برای ورزش، تفریح و تعاملات اجتماعی فراهم کرده است. ساکنان این مناطق حالا میتوانند در خیابانهای آرام و بدون خودرو به فعالیتهای اجتماعی بپردازند، کودکان در محیطهای امن بازی کنند و افراد مسنتر از فضای باز و سالم بهرهمند شوند. همچنین این طرح با افزایش فضای سبز و کاهش آلودگی صوتی، محیط زیستی سالمتر برای همه شهروندان ایجاد کرده است.
بارسلونا با اجرای پروژههای موفقی مانند سوپر بلاکس، توانسته است سطح آمادگی فناوری و سرمایهگذاری در حوزههای اجتماعی را ارتقا دهد و به عنوان یک هاب جهانی در حوزه نوآوری اجتماعی مطرح شود. این شهر به طور مستمر از طریق توسعه زیرساختهای نوآورانه، جذب استعدادهای نوآور، و ترویج کسبوکارهای استراتژیک، به بهبود زندگی شهروندان و پیشرفت اقتصاد دیجیتال کمک کرده است.