اکسپو ۲۰۲۵ ژاپن: تمرین زیستن در آینده

اکسپو ۲۰۲۵ ژاپن که به صورت رسمی Expo 2025 Osaka, Kansai, Japan نام دارد، یک نمایشگاه جهانی است و قرار است از ۱۳ آوریل تا ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (۲۵ فروردین تا ۲۱ مهر ۱۴۰۴) در شهر اوساکا، در منطقه کانسای ژاپن برگزار شود.

 اطلاعات کلی:

نام رسمی: Expo 2025 Osaka, Kansai, Japan

مکان برگزاری: جزیره یومسیما در شهر اوساکا

مدت زمان برگزاری: ۶ ماه، از آوریل تا اکتبر ۲۰۲۵

مساحت نمایشگاه: حدود ۱۵۵ هکتار

 موضوع اصلی اکسپو 2025:

"Designing Future Society for Our Lives"

"طراحی جامعه آینده برای زندگی ما"

این موضوع بر توسعه پایدار، نوآوری‌های علمی-فناورانه، بهبود کیفیت زندگی انسان و پاسخ به چالش‌های جهانی مانند تغییرات اقلیمی، سالمندی جمعیت، بحران‌های بهداشتی و نابرابری اجتماعی تمرکز دارد.

اکسپو دارای سه زیرموضوع است:

Saving Lives – نجات جان انسان‌ها (پزشکی، سلامت، رفاه)

Empowering Lives – توانمندسازی زندگی (آموزش، فناوری، مشارکت اجتماعی)

Connecting Lives – پیوند زندگی‌ها (همکاری جهانی، صلح، تعامل فرهنگی)

انتظار می‌رود بیش از ۱۵۰ کشور و ۲۵ سازمان بین‌المللی در این رویداد شرکت کنند.

کشورهای مختلف غرفه‌های اختصاصی خواهند داشت. ایران نیز درخواست مشارکت داده و احتمال دارد پاویون ملی داشته باشد.

 طراحی فضا و معماری:

طراحی نمایشگاه به صورت حلقه‌ای با نام "Grand Ring" انجام شده است.

معمار اصلی طرح، Sou Fujimoto (از معماران مشهور ژاپنی) است.

فضای نمایشگاه شامل پاویون کشورهای مختلف، مناطق موضوعی، پارک‌های نوآوری و فضاهای فرهنگی خواهد بود.

 فناوری‌ها و نوآوری‌ها:

اکسپو ۲۰۲۵ یکی از فناورانه‌ترین نمایشگاه‌های جهانی تاریخ خواهد بود. برخی از محورهای نوآوری شامل:

استفاده گسترده از هوش مصنوعی، ربات‌ها و واقعیت افزوده/مجازی

حمل و نقل هوشمند و بدون راننده در محوطه

فناوری‌های پایدار مثل انرژی خورشیدی، ساختمان‌های سبز و مواد بازیافتی

 اهداف و تأثیر جهانی:

ارائه راهکارهایی برای آینده‌ای پایدار و هوشمند

ایجاد همکاری بین‌المللی در زمینه سلامت، فناوری و محیط زیست

معرفی فرهنگ، نوآوری و صنایع خلاق ژاپن به جهان

 برای بازدیدکنندگان:

پیش‌بینی شده که بیش از ۲۸ میلیون نفر از سراسر جهان از اکسپو ۲۰۲۵ بازدید کنند.

دولت ژاپن در حال آماده‌سازی زیرساخت‌ها از جمله گسترش فرودگاه کانسای، خطوط ریلی جدید و هتل‌های هوشمند است.

یک تجربه دیجیتال برای کسانی که نمی‌توانند حضوری شرکت کنند نیز طراحی شده است.

 موقعیت جغرافیایی:

در دوران ادو، اوساکا به پایتخت اقتصادی کشور تبدیل شد و به آن لقب "آشپزخانه ژاپن" داده شد؛ چرا که مرکز اصلی توزیع برنج و سایر کالاهای اساسی بود. این فعالیت تجاری و اقتصادی باعث شد طبقه‌ای از بازرگانان، صنعتگران و هنرمندان در این شهر رشد کند و بستری برای شکوفایی هنر، ادبیات و تئاتر فراهم شود. از همین بستر بود که شکل‌های سنتی هنر نمایشی ژاپنی مانند بونراکو (نمایش عروسکی ژاپنی) و تئاتر کابوکی در اوساکا توسعه پیدا کرد. حتی امروز، تئاتر ملی بونراکو در اوساکا قرار دارد و این شهر همچنان یکی از مراکز مهم هنرهای نمایشی سنتی ژاپن به‌شمار می‌آید.

آزمایشگاه زنده انسانی (Living Lab) چیست؟

"Living Lab" در اکسپو ۲۰۲۵ یک فضای تجربی واقعی در مقیاس شهری است که در آن فناوری‌های نوظهور، نوآوری‌های اجتماعی، روش‌های جدید زندگی و تعامل انسان با فناوری در بستر زندگی روزمره آزمایش و مشاهده می‌شوند.

در اینجا انسان نه صرفاً یک بازدیدکننده، بلکه یک مشارکت‌کننده فعال در تجربه آینده است.

 اهداف آزمایشگاه زنده انسانی:

1. ایجاد نمونه‌ای از جامعه آینده که در آن انسان‌ها با فناوری به شکلی هم‌زیست و معنادار زندگی می‌کنند.
2. آزمایش راهکارهای نوآورانه برای چالش‌های اجتماعی مانند سالمندی، تنهایی، سلامت روان و کمبود منابع.
3. درگیر کردن مردم به‌صورت واقعی در فرایند طراحی آینده – مردم به بخشی از آزمایش و توسعه تبدیل می‌شوند.
4. ایجاد یک پلتفرم بین‌رشته‌ای که دانشمندان، طراحان، شرکت‌های فناوری، دولت‌ها و مردم را به هم متصل کند.

چه چیزهایی در Living Lab انجام می‌شود؟

در آزمایشگاه زنده انسانی، ترکیبی از فناوری، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و طراحی شهری به کار گرفته می‌شود. برخی نمونه‌ها:

.1 آزمایش ربات‌ها در زندگی روزمره

ربات‌هایی که در حمل‌ونقل، کمک به سالمندان، خدمات مهمان‌داری یا حتی دوستی با انسان‌ها نقش دارند، در محیط واقعی با انسان تعامل می‌کنند.

.2پایش وضعیت سلامت با هوش مصنوعی

بازدیدکنندگان می‌توانند در آزمایش‌هایی شرکت کنند که سلامت فیزیکی، روانی و الگوهای رفتاری آن‌ها را با کمک حسگرها و الگوریتم‌های هوشمند بررسی می‌کند.

.3 تجربه شهر هوشمند در مقیاس واقعی

نحوه تعامل مردم با خانه‌های هوشمند، حمل‌ونقل خودران، زیرساخت‌های انرژی پاک و فناوری‌های مشارکتی شهروندی آزمایش می‌شود.

.4 تعامل انسان و متاورس

بازدیدکنندگان می‌توانند نسخه دیجیتالی از خود در متاورس اکسپو بسازند و ببینند چگونه هویت دیجیتال در آینده ممکن است با واقعیت فیزیکی ادغام شود.

 چرا این پروژه مهم است؟

• Living Lab  نشان می‌دهد که آینده صرفاً توسط مهندسان و شرکت‌های فناوری ساخته نمی‌شود، بلکه با همکاری مردم، جوامع و فرهنگ‌ها شکل می‌گیرد.
• این آزمایشگاه نوعی دموکراسی فناورانه را تمرین می‌کند، که در آن افراد در طراحی ابزارهای آینده نقش دارند.
• این فضا نه‌فقط یک نمایش، بلکه یک آزمایش اجتماعی و فناورانه بزرگ در مقیاس جهانی است.

"آزمایشگاه زنده انسانی" در اکسپو ۲۰۲۵ اوساکا، یکی از پیشرفته‌ترین تلاش‌ها برای نمایش آینده زندگی بشر است. جایی که بازدیدکننده صرفاً تماشاگر نیست، بلکه در بطن تجربه، آزمون، یادگیری و طراحی جامعه آینده قرار دارد.

توسعه پایدار (Sustainable Development Goals - SDGs):

اهداف توسعه پایدار، مجموعه‌ای از ۱۷ هدف جهانی است که توسط سازمان ملل متحد در سپتامبر ۲۰۱۵ تصویب شده و برای دستیابی به آن‌ها تا سال ۲۰۳۰ برنامه‌ریزی شده است. این اهداف ادامه‌ای بر اهداف هزاره توسعه (MDGs) هستند و گستره وسیع‌تر و جامع‌تری از مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی را در بر می‌گیرند.

هدف کلی تضمین توسعه‌ای همه‌جانبه که نیازهای کنونی انسان‌ها را برآورده کند بدون آنکه توان نسل‌های آینده را برای رفع نیازهایشان به خطر بیندازد؛ یعنی توسعه‌ای که پایدار باشد.

ژاپن با میزبانی اکسپو ۲۰۲۵ به‌دنبال آن است که:

• جایگاه خود را به‌عنوان یکی از رهبران جهانی در زمینه فناوری‌های پایدار، سلامت و نوآوری انسانی تثبیت کند.
• نقش فعالی در پیشبرد اهداف توسعه پایدار تا سال ۲۰۳۰ ایفا کند، به‌ویژه با تمرکز بر چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی منطقه آسیا.
• فضای همکاری بین‌المللی میان کشورها، شرکت‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد فراهم کند تا ایده‌ها و راه‌حل‌های عملی برای آینده‌ای پایدار به اجرا درآیند.

اکسپو ۲۰۲۵ اوساکا فراتر از یک نمایشگاه جهانی، تلاشی گسترده برای بازاندیشی زندگی بشر در جهان متغیر امروز است؛ جایی که طراحی، فناوری و انسان در تعامل با یکدیگر به خلق آینده‌ای بهتر می‌اندیشند. در فضایی که مرز میان تماشاچی و کنش‌گر از بین می‌رود، بازدیدکننده نه صرفاً بیننده، بلکه بخشی از یک زیست‌بوم پویا و آزمایشگاهی زنده است که در آن، هر تجربه فرصتی برای یادگیری، گفتگو و تحول است.

ژاپن با میزبانی این رویداد نه‌تنها ظرفیت‌های فناورانه و فرهنگی خود را به رخ می‌کشد، بلکه بستری فراهم می‌کند برای دیالوگ جهانی پیرامون مهم‌ترین چالش‌ها و آرمان‌های بشری؛ از تغییرات اقلیمی و سلامت جمعی گرفته تا آینده شهرها و معناهای جدید زندگی در قرن بیست‌ویکم.

در نهایت، اکسپو ۲۰۲۵ یک دعوت است: دعوت به ساختن آینده‌ای که در آن فناوری در خدمت انسان است، طراحی پاسخی به نیازهای انسانی است، و جامعه جهانی، با همه تفاوت‌هایش، در مسیر پایداری، خلاقیت و هم‌زیستی حرکت می‌کند. آینده‌ای که همین حالا، در جزیره‌ای مصنوعی در خلیج اوساکا، در حال شکل‌گیری است.

نویسنده: محسن سراجی | مدیرخلاقیت و آینده پژوه